Będą odszkodowania za kredyty we frankach Getin Bank?

W połowie czerwca TSUE wydał korzystny wyrok do sprawy C-287/22 dotyczącej zabezpieczenia roszczeń Frankowiczów z Getin Noble Banku, przy czym pytanie prejudycjalne w tej sprawie zostało zadane Trybunałowi jeszcze przed decyzją BFG o wszczęciu przymusowej restrukturyzacji banku. Tymczasem już po tej decyzji do TSUE trafiły kolejne pytania zadane przez Sąd Okręgowy w Poznaniu oraz przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, które odnoszą się stricte do kwestii ewentualnej wadliwości decyzji o objęciu banku procesem restrukturyzacji i do wyboru formuły wykluczającej roszczenia z tytułu kredytów frankowych. Jeżeli unijny Trybunał uzna, że decyzja o restrukturyzacji GNB nie została wydana z poszanowaniem praw konsumentów, a następnie WSA stwierdzi podobnie, że doszło do naruszenia prawa, dla Frankowiczów otworzy się droga do dochodzenia odszkodowań od BFG lub od Skarbu Państwa.

• Frankowicze z Getin Noble Banku czekają na udzielenie przez TSUE odpowiedzi na pytania prejudycjalne zadane przez Sąd Okręgowy w Poznaniu oraz przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w sprawie ewentualnej wadliwości decyzji BFG z końca września 2022 r. w sprawie objęcia banku procesem przymusowej restrukturyzacji.
• TSUE ma ustosunkować się do kwestii czy przyjęta przez BFG formuła procesu restrukturyzacji uniemożliwiająca kredytobiorcom frankowym efektywne dochodzenie roszczeń z tytułu umów kredytowych zawierających nieuczciwe postanowienia została wydana z naruszeniem przepisów chroniących konsumentów, zwłaszcza postanowień Dyrektywy 93/13. Ponadto unijny Trybunał ma wypowiedzieć się w sprawie skarg składanych przez wierzycieli Getin Noble Banku do WSA.
• Prokonsumenckie stanowisko TSUE może otworzyć Frankowiczom drogę do dochodzenia odszkodowań od BFG lub od Skarbu Państwa. Niezbędne do tego jest uznanie przez Trybunał, że decyzja BFG została wydana z naruszeniem prawa i potwierdzenie tego przez polskie sądy administracyjne.
• Frankowicze z Getin Noble Banku nie powinni jednak biernie czekać na wyrok TSUE, ale jak najwcześniej zabezpieczyć się przed skutkami ogłoszenia przez sąd upadłości banku (wniosek w tej sprawie trafił do sądu w kwietniu br.).
• Podstawą do pozbycia się toksycznego kredytu frankowego w GNB jest prawomocne unieważnienie umowy kredytowej przez sąd. Nadal toczą się procesy w takich sprawach i wciąż można składać pozwy przeciwko bankowi znajdującemu się w stanie restrukturyzacji.
• Ważnym działaniem rekomendowanym Frankowiczom z Getin Noble Banku przez prawników jest skierowanie do banku wezwania do zapłaty wszystkich spłaconych do tej pory kwot, a następnie potrącenie tej sumy z kwotą kapitału. Ma to służyć ochronie przed późniejszymi roszczeniami ze strony syndyka masy upadłościowej o zwrot kapitału kredytu.
• Po ogłoszeniu upadłości GNB Frankowicze będą mieli tylko 30 dni na zgłoszenie swoich wierzytelności do syndyka za pomocą Krajowego Rejestru Zadłużonych.

Skomplikowana sytuacja kredytobiorców frankowych z Getin Noble Banku

Frankowicze z Getin Noble Banku liczą na odszkodowania od Bankowego Funduszu Gwarancyjnego lub od Skarbu Państwa w związku z kontrowersyjną decyzją z 30 września 2022 roku o objęciu banku przymusową restrukturyzacją z wyłączeniem m.in. roszczeń związanych z kredytami frankowymi.

Przypomnijmy, że BFG zdecydował się na utworzenie banku pomostowego, funkcjonującego obecnie pod nazwą Velo Bank, do którego przeniesiona została „zdrowa” część Getin Noble Banku, a w banku rezydualnym pozostały toksyczne aktywa, w tym kredyty waloryzowane kursem CHF. W ten sposób BFG utrudnił Frankowiczom dochodzenie roszczeń na podstawie wadliwych umów kredytów frankowych.

Natomiast pod koniec kwietnia br. do sądu trafił wniosek BFG o ogłoszenie upadłości Getin Noble Banku. Prawnicy nie ukrywają, że majątku upadłego podmiotu nie wystarczy do zaspokojenia w pełni roszczeń wszystkich wierzycieli. Frankowicze mogą nie odzyskać nic lub odzyskać ułamkową część swoich należności. Kolejka wierzycieli banku będzie długa, a znajdą się w niej m.in. obligatariusze i akcjonariusze, a przede wszystkim uprzywilejowani wierzyciele, na czele z BFG.

TSUE zdecyduje o możliwości dochodzenia odszkodowań przez Frankowiczów z Getin Noble Banku

W związku z tym, że Frankowicze z Getin Noble Banku mogą nie odzyskać z masy upadłościowej nadpłat z tytułu kredytów frankowych liczą mocno na otwarcie drogi do dochodzenia odszkodowań od BFG lub Skarbu Państwa. O tym, czy taka możliwość zaistnieje rozstrzygnie w pierwszej kolejności TSUE, do którego trafiły pytania prejudycjalne dotyczące ewentualnego naruszenia prawa unijnego (zwłaszcza Dyrektywy 93/13 chroniącej konsumentów przed nieuczciwymi praktykami ze strony przedsiębiorców) poprzez wydanie przez BFG decyzji o objęciu Getin Noble Banku procesem przymusowej restrukturyzacji, ograniczającej lub wręcz uniemożliwiającej posiadaczom kredytów frankowych dochodzenie roszczeń.

W marcu br. do TSUE trafiły trzy pytania prejudycjalne zadane przez Sąd Okręgowy w Poznaniu XVIII Wydział Cywilny. Pierwsze pytanie dotyczyło możliwości wydania przez krajowy organ decyzji o restrukturyzacji banku, która pozbawiła konsumentów realnej możliwości dochodzenia roszczeń związanych z nieuczciwymi warunkami w umowach kredytowych. Drugie pytanie odnosi się do kwestii zgodności działania BFG z wymogami stawianymi wobec organów krajowych na mocy Dyrektywy 93/13 co do wysokiego poziomu ochrony konsumentów. Trzecie pytanie dotyczy tego czy organ decydujący o objęciu podmiotu procesem przymusowej restrukturyzacji mógł wyłączyć przysługującą konsumentom ochronę w zakresie dochodzenia roszczeń w związku ze stosowaniem przez przedsiębiorcę nieuczciwych warunków w umowach.

Reasumując, pytania zadane TSUE przez SO w Poznaniu dotyczą kwestii czy decyzja BFG o objęciu Getin Noble Banku przymusową restrukturyzacją została wydana z naruszeniem unijnych przepisów chroniących konsumentów, zwłaszcza postanowień Dyrektywy 93/13. Trybunał ma rozstrzygnąć czy decyzja ta była wadliwa i czy wyłączyła możliwość efektywnego oraz pełnego korzystania przez konsumentów z przyznanej im ochrony.

Warto przypomnieć, że wcześniej w styczniu br. podobne pytania zadał TSUE Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, do którego trafiły skargi na decyzję BFG. Pytania WSA nie odnoszą się bezpośrednio do ochrony konsumentów, ale dotyczą dopuszczalności skarg na decyzję BFG.

Od tego w jaki sposób TSUE odpowie na pytania sądu w Poznaniu oraz WSA w Warszawie zależy czy Frankowicze będą mogli dochodzić odszkodowań od organów państwa za to, że pozbawiły ich możliwości dochodzenia roszczeń z tytułu nieuczciwych umów. Prawnicy uważają, że stworzenie sytuacji, w której bank celowo zostaje postawiony w stan upadłości z zamiarem umorzenia roszczeń kredytobiorców, nie tylko narusza podstawowe zasady porządku prawnego, ale także stwarza zagrożenie, że inne banki będą w podobny sposób pozbywały się problemu roszczeń Frankowiczów.

Zobaczymy czy podobnie do tej kwestii ustosunkuje się TSUE i czy da Frankowiczom zielone światło do dochodzenia odszkodowań. Warunkiem jest uznanie przez TSUE, że decyzja BFG narusza prawa konsumentów, a następnie potwierdzenie tego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oraz Naczelny Sąd Administracyjny. O ile można zakładać, że TSUE po raz kolejny opowie się po stronie konsumentów, to może być problem z uzyskaniem korzystnego dla Frankowiczów orzeczenia sądu administracyjnego, podobnie jak było to w przypadku Idea Banku.

Koniecznie zabezpiecz się już teraz przed upadłością Getin Noble Banku

Ważny komunikat dla Frankowiczów z Getin Noble Banku: trzeba już teraz zadbać o swoje interesy. Nie należy czekać na wyrok TSUE, ale jak najszybciej podjąć odpowiednie kroki, aby pozbyć się toksycznego kredytu. Podstawą do tego jest unieważnienie wadliwej umowy kredytowej przez sąd, dzięki czemu toksyczne zobowiązanie zniknie, nie trzeba będzie dalej płacić rat, a także obawiać się roszczeń ze strony syndyka po ogłoszeniu upadłości banku. Prawomocny wyrok unieważniający umowę kredytową pozwoli także na wykreślenie hipoteki banku.

Pomimo trwającego procesu restrukturyzacji Getin Noble Banku sprawy sądowe o unieważnienie wadliwych kredytów we franku toczą się normalnym trybem. Wciąż można też składać pozwy przeciwko bankowi.

Prawnicy radzą również, aby zawczasu przygotować się na moment ogłoszenia upadłości banku, bo wówczas kredytobiorcy będą mieli tylko 30 dni na zgłoszenie do syndyka swojej wierzytelności za pomocą Krajowego Rejestru Zadłużonych. Zatem dobrym wyjściem jest założenie wcześniej konta w tym rejestrze i potwierdzenie tożsamości za pomocą profilu zaufanego. Aby obronić się przed późniejszymi roszczeniami ze strony syndyka o zwrot kapitału kredytu trzeba wysłać do Getin Noble Banku wezwanie do zapłaty wszystkich wpłaconych do tej pory rat i opłat związanych z kredytem, a następnie złożyć oświadczenie o potrąceniu ich z kwotą kapitału kredytu.