BNP Paribas ujawnia wyniki finansowe i przegrane sprawy frankowe za I kwartał 2024 – co muszą wiedzieć Frankowicze?

Kolejny bank publikuje swoje kwartalne sprawozdanie finansowe – tym razem jest to BNP Paribas, który zadbał o to, by opracowana przez niego lektura była ciekawa dla frankowiczów. I nie tylko. Podmiot bowiem poświęca sporo miejsca w raporcie także tematowi sporów o kredyty złotowe oparte o zmienną stawkę WIBOR. Nasza redakcja zdążyła przejrzeć raport BNP Paribas za I kwartał 2024 roku i wyłuskać z niego najciekawsze dane, które prezentujemy w poniższym tekście. Polecamy go każdemu, kto chce szybko zaznajomić się z bieżącą sytuacją banku w sądach i poza nimi.

• BNP Paribas zakończył I kwartał 2024 roku ze sporym zyskiem – wynik jest lepszy niż w analogicznym okresie roku ubiegłego, mimo dowiązania kolejnych rezerw na ryzyka hipotek we franku szwajcarskim
• Na koniec marca 2024 roku BNP Paribas był stroną pozwaną w ponad 6 tys. spraw o nieważność i/lub zapłatę. Do tego czasu podmiot zawarł nieco ponad 4 tys. ugód z frankowiczami
• Poziom pokrycia rezerwami portfela aktywnych hipotek we franku już w ubiegłym kwartale przekroczył w BNP Paribas 100 proc. Obecnie wynosi 114,5 proc.
• Bank masowo przegrywa sądowe sprawy o franki – w raporcie podane są statystyki dla prawomocnie zakończonych sporów. W artykule ujawniamy skalę porażek BNP Paribas w starciu z konsumentami.

Raport finansowy BNP Paribas za I kwartał 2024 roku w kontekście sporów z frankowiczami: co warto wiedzieć?

BNP Paribas jest poza ścisłą czołówką najczęściej pozywanych „frankowych” banków. Obecnie podmiot posiada w swoim portfelu 6,2 tys. aktywnych kredytów denominowanych oraz 4,8 tys. kredytów walutowych powiązanych z kursem franka szwajcarskiego. Hipoteki frankowe stanowią jedynie 3,5 proc. kredytów mieszkaniowych, które BNP Paribas ma w swoim portfelu (spadek o 0,2 pp kdk). Łączna wartość frankowego portfela szacowana jest na 168 mln CHF (w ubiegłym kwartale szacowano ją na 174 mln CHF). To znacznie mniej niż w PKO BP, mBanku czy Millennium Banku, które to podmioty co kwartał dowiązują pokaźne rezerwy na ryzyka prawne, tak aby nadążyć za kosztami rozliczeń z frankowiczami.

BNP Paribas również dotwarza stosowne rezerwy, ale ich wartość nie jest na tyle wysoka, by zachwiać kwartalnym zyskiem banku. W okresie styczeń – marzec 2024 roku dotworzone przez BNP Paribas rezerwy na ryzyka frankowe wyniosły zaledwie 21 mln zł (pokrycie aktywnych hipotek rezerwami wynosi obecnie 114,5 proc.). Podmiot w I kwartale 2024 roku zaraportował zysk netto w wysokości 590,6 mln zł – to wzrost z poziomu 488 mln zł, zanotowanego rok wcześniej (wzrost wyniósł więc 21 proc. rdr). Co ważne, zysk okazał się o 12 proc. wyższy niż prognozowali eksperci rynku.

Imponujący jest kwartalny wynik odsetkowy banku, który wyniósł 1,4 mld zł (wzrost o 17 proc. rdr, spadek o 1 proc. kdk). Z kolei zaraportowany w I kwartale wynik z opłat i prowizji wyniósł 335,1 mln zł, a zatem wzrósł o 3 proc. w ujęciu rdr i aż o 15 proc. kdk.

Spory sądowe BNP Paribas z frankowiczami: dane aktualne na koniec marca 2024 roku

Z raportu możemy się dowiedzieć, że na koniec I kwartału 2024 roku BNP Paribas występował jako strona pozwana w 6 059 sporach o ustalenie i zapłatę (w samym I kwartale otrzymał 839 nowych pozwów, a kwartał wcześniej 873 pozwy). Liczba ta zawiera w sobie tylko postępowania w toku – nie uwzględnia więc spraw prawomocnie zakończonych, których BNP Paribas ma na koncie 1 655.

Spośród tych 1 655 prawomocnie rozsądzonych sporów aż 1 321 miało negatywny finał dla banku. Korzystnie dla BNP Paribas zakończyły się 334 sprawy, z tego tylko w 31 przypadkach pozwy frankowiczów zostały oddalone. Reszta to umorzenia, będące następstwem zawarcia przez strony sporu ugody.

Na podstawie udostępnionych przez podmiot danych obliczyliśmy, że sądy oddaliły roszczenia kredytobiorców w nieco ponad 1,8 proc. przypadków. To optymistyczna prognoza dla wszystkich posiadaczy umów dawnego Fortis Banku i BGŻ, którzy w 2024 roku chcą pozwać BNP Paribas lub niedawno to zrobili.

Poniżej 2 nowe wyroki, które zapadły przeciwko BNP Paribas w związku ze sporami o franki:

• XVIII C 670/21 – pod tą sygnaturą toczyła się sprawa o ustalenie i zapłatę, którą kredytobiorcy wytoczyli BNP Paribas w związku z umową kredytu hipotecznego, zawartą w 2009 roku w walucie wymienialnej z bankiem BGŻ S.A. (poprzednikiem prawnym BNP Paribas). W dniu 23 maja 2023 roku Sąd Okręgowy w Poznaniu uznał, że umowa kwestionowana przez kredytobiorców jest nieważna i obciążył BNP Paribas kosztami postępowania w wysokości 11 834 zł. W niniejszej sprawie bardzo istotne jest to, że kredytobiorcy przed zawarciem umowy podpisali oświadczenie, w którym przyznają, że mają świadomość, iż ewentualny wzrost kursu waluty kredytu wpłynie na wzrost kwoty kredytu, odsetek, a także miesięcznej raty. Sąd nie uznał tego jako argumentu za utrzymaniem umowy w mocy. Postępowanie w I instancji trwało 25 miesięcy. BNP Paribas wniósł apelację, którą zarejestrowano pod sygnaturą I ACa 3022/23. W następnym kroku podmiot zaproponował kredytobiorcom zawarcie ugody, której treść została przez nich zaakceptowana. W związku z tym dnia 24 stycznia 2024 roku postępowanie zostało umorzone. Sprawę prowadzili adwokat Jacek Sosnowski i r.pr. Małgorzata Wilczek
• XXVIII C 2308/22 – ta sprawa, dotycząca umowy kredytowej dawnego Fortis Banku, trafiła do warszawskiego wydziału frankowego, który rozpatrzył ją dnia 20 listopada 2023 roku. Sąd uznał umowę kredytu budowlano-hipotecznego zawartą w 2007 roku za nieważną, ponadto zasądził od pozwanego (BNP Paribas, czyli następcy Fortis Banku) na rzecz powodów kwoty 190 483,63 zł i 67 971,82 CHF z odsetkami ustawowymi za zwłokę, liczonymi od dnia 21.10.23 aż do dnia zapłaty. Postępowanie trwało 22 miesiące. Bank zawnioskował o doręczenie pisemnego uzasadnienia wyroku, co świadczy o tym, że rozważa wniesienie apelacji. Sprawę prowadzą adwokat Jacek Sosnowski i r.pr. Małgorzata Wilczek.

BNP Paribas próbuje robić dobrą minę do złej gry i stara się przedstawić spory sądowe z frankowiczami w możliwie korzystnym dla siebie świetle, ale po cichu inwestuje ogromne pieniądze w doradztwo prawne. Z raportu finansowego za I kwartał 2024 wynika, że koszty tego doradztwa, związane przede wszystkim z frankowymi postępowaniami sądowymi, wzrosły o 6 593 tys. zł rok do roku. Naszym zdaniem tej informacji nie trzeba komentować, gdyż mówi ona sama za siebie.

BNP Paribas a ugody frankowe – kredytobiorcy nie chcą konwertować swoich umów?

Kwartalny raport finansowy zawiera oczywiście informacje o zawartych przez BNP Paribas ugodach. Na koniec marca 2024 roku BNP Paribas zdążył zawrzeć łącznie 4 032 ugody frankowe i sumarycznie ma na koncie 4 762 zaakceptowane propozycje. Jego klienci otrzymali 13 504 indywidualne propozycje zawarcia ugody. Póki co więc skuteczność podmiotu w zawieraniu z klientami ugód jest poniżej 30 proc.

W całym I kwartale bank zawarł jedynie 465 ugód. Dla porównania w II kwartale 2023 roku podpisał z klientami 1 025 takich porozumień, a kwartał później było ich 557. Spadek zainteresowania klientów BNP Paribas ugodami nasza redakcja wiąże z wyrokiem TSUE w sprawie C-520/21 (dot. wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału), który zapadł w czerwcu 2023 roku. Frankowicze dowiedzieli się wówczas, że bank nie może żądać rekompensaty za bezumowne korzystanie przez konsumentów z kapitału.

Ocena ta została wzmocniona wyrokiem ze stycznia 2024 roku w sprawie C-488/23, gdy TSUE negatywnie zreferował roszczenia banków o sądową waloryzację. W kwietniu br. Izba Cywilna SN w pełnym składzie podjęła dużą uchwałę frankową, która jest w większości punktów zgodna z dotychczasowymi stanowiskami TSUE. Motywacja frankowiczów do polubownego godzenia się z bankami, w tym z BNP Paribas, systematycznie spada.

BNP Paribas komentuje pozwy o WIBOR. Raport kwartalny banku to kopalnia wiedzy o sporach z kredytobiorcami złotowymi

Do tej pory banki były bardzo oszczędne w swoich komentarzach dotyczących toczących się spraw o nieważność wskaźnika WIBOR. BNP Paribas odwraca ten trend i w nowym raporcie kwartalnym poświęca wiele miejsca tym sporom. Po pierwsze, w części poświęconej czynnikom, które, zdaniem banku, będą wpływać na wyniki Grupy co najmniej w perspektywie nadchodzącego kwartału, jako jeden z takich czynników wymieniono właśnie… kredyty oparte o wskaźnik WIBOR.

Jak zwraca uwagę bank, dnia 22 czerwca 2023 roku poznański sąd dokonał pierwszego prawomocnego zabezpieczenia roszczeń kredytobiorcy w sporze o WIBOR, co skutkowało usunięciem stawki oprocentowania z umowy na okres trwającego procesu. Następnie BNP Paribas publikuje informacje odnośnie szeregu stanowisk różnych instytucji państwowych, które bronią stawki referencyjnej. Z szeregu wyłamał się Rzecznik Finansowy, który w marcu 2024 roku opublikował pogląd, zgodnie z którym klauzule oprocentowania odnoszące się do wskaźnika WIBOR mogą podlegać ocenie pod kątem przesłanek kwalifikujących je jako niedozwolone postanowienia umowne – podstawą miałby tu być art. 385 kc. W ocenie banku takie stanowisko Rzecznika Finansowego może dawać kredytobiorcom, którzy próbują unieważnić swoje kontrakty, pewną nadzieję.

Jak informuje BNP Paribas, do dnia 31 marca 2024 roku otrzymał łącznie 35 powództw o WIBOR. W 34 przypadkach powodami są konsumenci, posiadacze kredytów hipotecznych, w 1 przypadku powodem jest przedsiębiorca, posiadacz kredytu odnawialnego.

Bank publikuje też ogólne dane z sektora, udostępnione przez Związek Banków Polskich, wg których na koniec lutego 2024 roku w sądach toczyło się 809 spraw dotyczących stawki WIBOR. Do tego momentu sądy I instancji wydały w tych sprawach 27 wyroków, z czego 24 wyroki są korzystne dla sektora. Prawomocnie zakończono 8 postępowań – finał wszystkich był korzystny dla banków.

Kredytobiorcom doradzamy, aby nie przywiązywali się do tych danych. Pragniemy podkreślić, że jeszcze kilka lat temu w podobnej sytuacji byli frankowicze, którzy w sporach sądowych z bankami, w tym z Fortis Bankiem czy BGŻ, stali na przegranej pozycji. Dopiero kolejne orzeczenia TSUE wzmocniły pozycję konsumentów w relacji z przedstawicielami sektora, co skutkowało zmianą w krajowym orzecznictwie niemal o 180 stopni.

W raporcie brak nawiązań do sporów z inicjatywy konsumentów o sankcję kredytu darmowego w potencjalnie abuzywnych umowach kredytów gotówkowych i konsolidacyjnych. Naszym zdaniem na umieszczenie stosownych danych przyjdzie jeszcze czas w kolejnych raportach banku. Póki co na publikację informacji o sporach dotyczących SKD zdecydował się PKO BP.

PODSUMOWANIE:

• BNP Paribas, choć posiada w swoim portfelu kredyty oparte o trudne do podważenia wzorce umowne (pochodzące z BGŻ i Fortis Banku), przegrywa z frankowiczami zdecydowaną większość postępowań o nieważność i/lub zapłatę
• Po kolejnych wyrokach TSUE frankowicze są mniej chętni na godzenie się z BNP Paribas i konwertowanie swoich kredytów do PLN, bo zdają sobie sprawę, iż szanse na to, że wygrają w sądzie są bardzo wysokie
• BNP Paribas, podobnie jak i inni przedstawiciele sektora, wygrywa póki co większość spraw o WIBOR. Podmiot milczy jednak na temat pozwów o sankcję kredytu darmowego, co powinno dawać do myślenia.