Na 17 marca 2022 r. zaplanowane jest posiedzenie TSUE, w trakcie którego sędziowie trybunału mają udzielić odpowiedzi na pytania prejudycjalne zadane przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w ramach spraw o sygn. C-80/21, C-81/21 i C-82/21. Pytania dotyczą ważnych dla Frankowiczów kwestii odnoszących się do interpretacji przepisów unijnej dyrektywy 93/13 w zakresie możliwości wyeliminowania z umowy tylko nieuczciwej części postanowienia, modyfikacji i zastąpienia klauzuli abuzywnej przepisem dyspozytywnym lub średnim kursem NBP, a także biegu przedawnienia roszczeń konsumenta. TSUE już wcześniej wypowiadał się w podobnych kwestiach, dlatego Frankowicze mogą liczyć na kolejne korzystne orzeczenie.
- 17 marca Frankowicze poznają stanowisko TSUE w kwestii wykładni sądowej przepisów krajowych na podstawie unijnej dyrektywy 93/13 chroniącej konsumentów przed nieuczciwymi warunkami w umowach.
- Unijny trybunał ma się wypowiedzieć w sprawie biegu przedawnienia roszczeń, możliwości modyfikacji przez sądy krajowe nieuczciwych postanowień lub częściowego utrzymania w mocy treści nieuczciwego warunku.
- TSUE już wcześniej rozstrzygał wymienione kwestie w swoich wyrokach na korzyść konsumentów. Opowiedział się za tym, że sądy krajowe nie mają uprawnień do uznania tylko fragmentu warunku za nieuczciwy, modyfikacji nieuczciwego postanowienia lub częściowego utrzymania jego treści. Co do przedawnienia roszczeń TSUE orzekł, że termin przedawnienia może biec dopiero od momentu, kiedy kredytobiorca dowiedział się o nieuczciwych postanowieniach zawartych w jego umowie.
- Rząd RP zajął stanowisko w sprawach, które mają być przedmiotem orzeczenia TSUE w dniu 17 marca 2022 r., stając całkowicie po stronie konsumentów i opowiadając się za udzieleniem im pełnej ochrony.
Pytania prejudycjalne do TSUE zadane przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia
Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia skierował łącznie do TSUE pięć pytań prejudycjalnych dotyczących rozstrzygania sporów na tle kredytów waloryzowanych kursem CHF. Wątpliwości te pojawiły się w trakcie rozpatrywania spraw o sygn. C-80/21, C-81/21 i C-82/21.
Pierwsze i drugie pytanie zostało zadane w ramach sprawy C-80/21. Warszawski sąd zwrócił się do TSUE o rozstrzygnięcie wątpliwości, czy przepisy unijnej dyrektywy 93/13 stoją na przeszkodzie, aby sąd krajowy nie stwierdził nieuczciwego charakteru całego warunku umownego, a tylko jego części, przez którą jest on nieuczciwy. W rezultacie takiego rozstrzygnięcia warunek umowny pozostawałby częściowo skuteczny. W drugim pytaniu sąd zapytał TSUE o możliwość modyfikacji w drodze wykładni oświadczeń woli pozostałej części umowy po stwierdzeniu nieuczciwego warunku umownego, tak aby zapobiec nieważności umowy.
Kolejne dwa pytania zadane zostały do sprawy o sygn. C-81/20. Dotyczą one możliwości uzupełnienia treści umowy przepisem dyspozytywnym po tym, jak stwierdzony został nieuczciwy charakter warunku umownego, który nie skutkował nieważnością całej umowy. Warszawski sąd zapytał także TSUE, czy zastosowanie przepisu dyspozytywnego do uzupełnienia umowy jest możliwe, jeśli konsument godzi się na nieważność umowy.
Ostatnie pytanie do sprawy o sygn. C-82/20 odnosi się do kwestii biegu 10-letniego terminu przedawnienia roszczeń konsumenta. Stołeczny sąd zwrócił się do TSUE o zajęcie stanowiska, czy termin ten biegnie każdorazowo od dnia wpłaty miesięcznej raty, czy też od chwili kiedy konsument dowiedział się o nieuczciwym charakterze warunku umownego.
TSUE wcześniej wypowiadał się już w podobnych sprawach. W dniu 17 marca spodziewane jest kolejne korzystne dla Frankowiczów orzeczenie TSUE
TSUE niezmiennie opowiada się po stronie konsumentów i nie inaczej powinno być w dniu 17 marca 2022 roku. Spodziewane jest kolejne, korzystne dla Frankowiczów orzeczenie unijnego trybunału, które umocni przewagę kredytobiorców nad bankami w sądach. Jest to tym bardziej prawdopodobne, że TSUE już wcześniej wypowiadał się w kwestiach analogicznych do pytań zadanych przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia.
Odnośnie do możliwości wyeliminowania z umowy jedynie nieuczciwego fragmentu warunku umownego, TSUE kilkakrotnie zajął już jednoznaczne stanowisko. Sądy krajowe nie mogą dokonywać modyfikacji lub częściowego utrzymania treści nieuczciwego warunku. Ich rola ogranicza się do podjęcia odpowiednich środków w celu zaniechania stosowania nieuczciwego warunku. W dniu 29 kwietnia 2021 roku TSUE wydał ważny wyrok w sprawie C-19/20 dotyczący polskich Frankowiczów pozostających w sporze z bankiem BPH. Odpowiadając na pytania prejudycjalne zadane przez Sąd Okręgowy w Gdańsku TSUE orzekł, że nie ma możliwości usunięcia z umowy tylko nieuczciwej części warunku umownego, jeżeli skutkiem takiego działania byłaby istotna zmiana treści umowy.
Warszawski sąd, kierując do TSUE pytania dotyczące możliwości zastąpienia nieuczciwego fragmentu warunku umownego przepisem dyspozytywnym, miał na myśli zastosowanie średniego kursu NBP na podstawie art. 358 k.c. Przepis ten odnosi się jednak do zobowiązań wyrażonych w walucie obcej, a kredyty indeksowane i denominowane były udzielane w złotówkach. Regulacja ta odnosi się do transakcji zagranicznych dokonywanych przez przedsiębiorców, a nie relacji pomiędzy kredytobiorcą a bankiem. O braku możliwości zastosowania art. 358 k.c. do „naprawiania” umów frankowych świadczy także data wejścia w życie tego przepisu tj. styczeń 2009 roku – większość umów frankowych była zawierana wcześniej, kiedy regulacja ta jeszcze nie obowiązywała.
W sprawie przedawnienia roszczeń konsumentów TSUE wypowiedział się już w wyroku z dnia 10 czerwca 2021 roku w połączonych sprawach od C-776/19 do C-782/19 przeciwko BNP Paribas. Konsumenta nie dotyczy termin przedawnienia roszczeń o zwrot kwot zapłaconych na podstawie umowy kredytowej zawierającej nieuczciwe warunki, zanim nie poweźmie on wiedzy na temat nieuczciwego charakteru umowy. Przedawnienie nie zaczyna więc biec od momentu wpłaty kolejnych rat, ale dopiero z chwilą kiedy kredytobiorca dowiedział się, że umowa zawiera klauzule abuzywne.
Polski rząd wydał stanowisko, w którym całkowicie poparł Frankowiczów
Do wymienionych spraw, które w dniu 17 marca 2022 roku będą rozstrzygane przez TSUE, wypowiedział się rząd RP. Odnosząc się do kolejnych pytań prejudycjalnych zadanych TSUE przez warszawski sąd, rząd RP stanął każdorazowo po stronie konsumentów i opowiedział się za pełną ochroną ich praw.
W pisemnych uwagach rząd RP zajął stanowisko, że krajowe sądy nie mogą ingerować w treść umowy po usunięciu z niej niedozwolonych postanowień, bo jest to sprzeczne z odstraszającym celem unijnej dyrektywy 93/13. Mogłoby to zachęcić przedsiębiorców do konstruowania umów w ten sposób, aby możliwe było usuwanie z nich jedynie fragmentów, zabezpieczając w ten sposób swoje interesy. Stanowiłoby to także środek do podważenia skuteczności sankcji nakładanych na przedsiębiorców stosujących w umowach z konsumentami nieuczciwe warunki.
Polski rząd wypowiedział się jednoznacznie przeciwko modyfikowaniu przez sądy krajowe klauzuli przeliczeniowej lub zastępowania jej średnim kursem NBP. Ponadto uznał, że sądy nie powinny dążyć do utrzymania w mocy umowy zawierającej niedozwolone postanowienia, jeżeli jest to niekorzystne dla kredytobiorców.
Co do roszczeń restytucyjnych konsumenta z tytułu wadliwej umowy kredytowej, rząd wypowiedział się, że nie mogą one ulec przedawnieniu dopóki konsument nie dowie się o przysługujących mu prawach.
Dodaj Opinie