Od kilku tygodni kredytobiorcy posiadający kredyt hipoteczny we franku szwajcarskim w banku PKO BP mają możliwość zawarcia ugody, zmierzającej do przekształcenia kredytu w złotowy. Bank zapowiadał pierwotnie, że propozycja dla Frankowiczów będzie oparta o kryteria określone pod koniec ubiegłego roku przez Przewodniczącego KNF. W rzeczywistości opracował własny schemat, odmienny od tego za czym wnioskował nadzór finansowy.
Według KNF, kredyty frankowe miałyby zostać przekonwertowane w złotówkowe z oprocentowaniem opartym na stawce WIBOR, przy zachowaniu marży obowiązującej w umowie frankowej. PKO BP w swojej ofercie zakłada zastąpienie „starej” marży z umowy kredytowej, marżą przeciętnego kredytu złotowego w momencie zawarcia umowy. W czasie boomu na kredyty frankowe średnia marża kredytów złotówkowych była znacząco wyższa niż kredytów w CHF. Jest to zatem istotna zmiana mająca zasadniczy wpływ na to czy ugoda z bankiem PKO BP się opłaca. Poniżej zamieszczamy symulacje ugody z bankiem PKO BP wraz z porównaniem do korzyści osiągalnych na drodze sądowej.
Ekonomiczne skutki ugody z bankiem PKO BP
Na stronie internetowej Kancelarii Adwokackiej dr Czabański i Partnerzy zamieszczony jest darmowy kalkulator pozwalający na oszacowanie korzyści z zawarcia ugody na warunkach proponowanych przez bank PKO BP oraz porównania ich do zysków z zakończenia sporu sądowego w postaci unieważnienia umowy kredytowej i jej odfrankowienia.
Co istotne, kalkulator został przystosowany do warunków proponowanych przez bank, które różnią się od propozycji KNF. Podstawowa różnica polega na zmianie marży kredytowej na średnią marżę kredytów złotowych, obowiązującą w okresie zawierania umowy kredytu frankowego. Dla przykładu, średnia marża dla kredytów w CHF zaciągniętych w roku 2008 wynosiła 1,2%, a dla kredytów złotowych 1,72%. Bank w swojej propozycji ugodowej uwzględni tę zmianę, co przełoży się na wysokość odsetek. Kwotę odsetek wyliczonych według nowej formuły tj. nowa marża plus WIBOR, bank zestawi z kwotami wpłaconymi przez kredytobiorcę. Ewentualna niedopłata wpłynie na wysokość zadłużenia, od którego bank naliczy odsetki.
W przypadku gdyby z wyliczeń wynikała nadpłata, bank pomniejszy o tę kwotę saldo zadłużenia, natomiast nie zwróci kredytobiorcy tej różnicy. W wyniku podpisania ugody kredytobiorcy nie otrzymają realnie żadnych środków finansowych, gdyż nadpłaty jedynie obniżą saldo zadłużenia.
Ekonomicznym skutkiem zawarcia ugody z bankiem jest także możliwość pojawienia się obowiązku podatkowego. Umorzenie zadłużenia zostanie potraktowane jako przychód opodatkowany podatkiem dochodowym. Kredytobiorcy teoretycznie mają możliwość uzyskania zwolnienia z podatku na mocy Rozporządzenia Ministra Finansów, po spełnieniu kilku warunków (m.in. kredyt musi przeznaczony być na własne cele mieszkaniowe).
Obowiązuje ono jednak tylko do końca grudnia 2021 r. i nie wiadomo na ten moment czy zostanie przedłużone na lata kolejne. Warunkiem niezbędnym aby skorzystać z abolicji podatkowej jest nie tylko zawarcie ugody z bankiem do dnia 31.12.2021 r., ale także jej zatwierdzenie w tym terminie przez sąd powszechny.
Przykładowe wyliczenia – czy ugoda się opłaca?
Kredyt na 300.000 zł z 2008 r.
Celem zobrazowania jakie korzyści z zawarcia ugody z bankiem PKO BP może uzyskać kredytobiorca, przykładowe wyliczenia. Przyjmujemy, że ugoda dotyczy kredytu zaciągniętego na następujących warunkach:
- kwota kredytu w PLN – 300.000 zł
- kurs CHF w momencie zawarcia umowy – 1,95 zł
- marża – 1,2%
- data zaciągnięcia – 15.07.2008 r.
- okres kredytowania – 360 miesięcy
Według przyjętych założeń, kredytobiorca wpłacił do banku tytułem kredytu kwotę 287.923 zł, a pomimo to bank wykazuje saldo zadłużenia na poziomie 397.729 zł.
Korzyści z unieważnienia umowy
Bezsprzecznie największe korzyści kredytobiorca uzyskałby z unieważnienia umowy na drodze sądowej. Wówczas parametry kredytu przedstawiałyby się następująco:
- niedopłata – 12.076,20 zł (300.000 zł minus suma wpłaconych rat)
- łączna korzyść kredytobiorcy +397.729,34 zł
- zysk w stosunku do ugody z PKO BP +161.170,11 zł
idąc na ugodę darujesz bankowi 161.170, 11 zł
Korzyści z odfrankowienia umowy
Odfrankowienie umowy niesie dla kredytobiorcy nieco niższe korzyści niż unieważnienie, ale wciąż znacznie przewyższające zyski z ugody. Oto parametry kredytu przy odfrankowieniu:
- zmniejszenie salda zadłużenia o 218.311,20 zł do poziomu 179.418,14 zł
- nadpłata +133.348,48 zł
- wysokość raty 916,53 zł
- łączna korzyść kredytobiorcy +351.659,68 zł
- zysk w stosunku do ugody z PKO BP +127.176,65 zł
Korzyści z ugody na warunkach PKO BP
Do wyliczenia parametrów kredytu po zawarciu ugody przyjęto przeciętną marżę kredytu złotowego 1,72% obowiązującą w momencie zawarcia umowy kredytu frankowego tj. 15.07.2008 r.
- wysokość zadłużenia – 173.246,31 zł
- wysokość raty 1.005,02 zł
- łączna korzyść kredytobiorcy +224.483,03 zł
Przytoczone dane jasno pokazują, że możliwe rozstrzygnięcia sądowe (unieważnienie umowy lub jej odfrankowienie) są o wiele korzystniejsze niż zawarcie z bankiem ugody. W wyniku pozytywnego rozstrzygnięcia sądu można odzyskać w tym przypadku od około 130 tys. do 160 tys. złotych więcej niż w wyniku ugody.
Należy zaznaczyć, że potencjalne zyski z ugody mogą się skurczyć, a nawet może pojawić się strata na ugodzie, w zależności od parametrów umowy kredytowej.
Dużo zależy od proponowanego już teraz wzrostu stawki WIBOR, który to może znacząco wpłynąć na wysokość płaconych rat po podpisaniu ugody z PKO BP. Oznacza to, że po wzroście stawki WIBOR korzyści z ugód mogą być znacząco mniejsze
Przyjmując, że kredyt został zaciągnięty według opisanych wyżej parametrów, ale w innych okresach, zyski z poszczególnych rozstrzygnięć będą się przedstawiały następująco.
Kredyt zaciągnięty 15.07.2007 r.
- korzyść z unieważnienia umowy +312.508,29 zł
- korzyść z odfrankowienia +267.397,16 zł
- korzyść z ugody z PKO BP +143.850,58 zł
Kredyt zaciągnięty 15.07.2006 r.
- korzyść z unieważnienia umowy +249.482,88 zł
- korzyść z odfrankowienia +195.724,82 zł
- korzyść z ugody z PKO BP +36.368,15 zł
Kredyt zaciągnięty 15.07.2009 r.
- korzyść z unieważnienia umowy +221.264 zł
- korzyść z odfrankowienia +194.035 zł
- strata z ugody z PKO BP -35.826 zł
Skutki prawne zawarcia ugody z PKO BP
Poza ekonomicznymi skutkami zawarcia ugody, które są kluczowe z punktu widzenia interesów kredytobiorców, należy także rozważyć czy ugoda nie niesie nieodwracalnych i niekorzystnych skutków prawnych. Bank przewidział dwie ścieżki zawierania ugód – dla kredytobiorców, którzy już pozwali bank i pozostałych.
Kredytobiorcy pozostający już w sporze sądowym z bankiem mają możliwość zawarcia ugody przed sądem prowadzącym postępowanie. W projektach ugód bank zamieścił informację o możliwych skutkach postępowania sądowego w postaci unieważnienia całej umowy lub bezskuteczności części postanowień, czym dostosował się do orzecznictwa TSUE. Unijny Trybunał jasno zaznaczył w swoich wyrokach, że ugoda z konsumentem w związku z wadliwą umową może zostać zawarta, jeżeli jest on świadomy nieuczciwego charakteru, a mimo to godzi się aby na nowo uregulować relację z przedsiębiorcą (bankiem) na uczciwych zasadach. Podobnie jak w przypadku umowy kredytowej, proponowana ugoda oparta jest na wzorcu skonstruowanym przez bank, nie podlegającym negocjacjom, dlatego na gruncie ochrony konsumenckiej podlega ona ocenie pod kątem ewentualnego nieuczciwego charakteru.
Przeczytaj: Jak sprawdzić czy można pozwać bank PKO BP za kredyt we frankach
Odmiennie przedstawia się sytuacja kredytobiorców, którzy jeszcze nie weszli z bankiem w spór sądowy. Mają oni możliwość podjęcia mediacji w Sądzie Polubownym przy KNF. Jakkolwiek jest to sąd niezależny, jednak należy do struktur Komisji Nadzoru Finansowego, gdzie przewagę mają instytucje finansowe.
Osoby zdecydowane na mediację z bankiem PKO BP powinny przede wszystkim uważać, aby bank nie próbował przedłożyć im do podpisania oświadczeń, które w przyszłości mogłyby utrudnić wystąpienie z powództwem przeciwko bankowi w sytuacji, gdyby nie doszło jednak do podpisania ugody.
W przeszłości odnotowano już próby wykorzystania przez banki łatwowierności kredytobiorców. Pracownicy banku nakłaniali kredytobiorców do podpisania rzekomo niezobowiązującego dokumentu o chęci zawarcia z bankiem ugody, aby wykorzystać to w sądzie jako dowód przeciwko pozostałym współkredytobiorcom kwestionującym umowę w sądzie.
Tekst ugody przeznaczonej dla kredytobiorców niepozostających z bankiem w sporze sądowym zawiera informację, że ugoda wyklucza dochodzenie roszczeń związanych z przeliczaniem kredytu na podstawie klauzul indeksacyjnych. Oznacza to, że ugoda ustala na przyszłość prawa i obowiązki stron, a przede wszystkim definitywnie zamyka drogę do dochodzenia roszczeń z tytułu wadliwej umowy kredytu frankowego na drodze sądowej. Przy podejmowaniu decyzji o wszczęciu z bankiem mediacji, należy ten aspekt uwzględnić, podobnie jak potencjalne skutki ekonomiczne ugody.
Dodaj Opinie