Dziś Izba Cywilna Sądu Najwyższego przedstawiła odpowiedzi na kluczowe pytania związane z kredytami frankowymi, które w styczniu 2021 roku zadała pierwsza prezes SN, Małgorzata Manowska. Pytania dotyczyły sześciu głównych problemów prawnych w sporach związanych z tymi kredytami. Odpowiedzi Sądu nie wprowadziły znaczących zmian w dotychczasowym stanie prawnym, co może być źródłem pewnego zawodu wśród prezesów banków. Sąd Najwyższy potwierdził zgodność swoich orzeczeń z wyrokami Trybunału Sprawiedliwości UE oraz z liniami orzeczniczymi polskich sądów, dążąc tym samym do unifikacji orzecznictwa w tej materii. Uchwała Sądu Najwyższego jest bardzo korzystna dla Frankowiczów.
Uchwała bez udziału 'starych sędziów’
W trakcie rozprawy dotyczącej kredytów frankowych nie obecni byli tzw. starzy sędziowie, nominowani przez konstytucyjną Krajową Radę Sądownictwa. Wobec tego, uchwałę wydało 17 sędziów mianowanych przez nową KRS, na czele z Joanną Misztal-Konecką, prezes SN kierującej Izbą Cywilną. Mimo wniosku Prokuratora Generalnego o wyłączenie neosędziów z orzekania, Sąd Najwyższy odrzucił tę prośbę. W konsekwencji, Izba Cywilna SN w pełnym składzie odpowiadała na pytania postawione przez Małgorzatę Manowską, mimo iż pięciu sędziów zgłosiło zdania odrębne.
Konsekwencje uchwały dla sektora bankowego i konsumentów
Orzeczenie Sądu Najwyższego jest zgodne z wyrokami TSUE i polskim dorobkiem orzeczniczym. Uchwała uznawana jest za korzystną dla konsumentów, lecz rodzi również pytania dotyczące legalności składu orzekającego i ignorowania przez SN wniosku Prokuratora Generalnego. Mimo tych wątpliwości, dla banków oznacza to większe szanse na odzyskanie środków w przypadku unieważnienia umów kredytowych, chociaż zobowiązuje je do zwrotu wpłat dokonanych przez kredytobiorców. Ponadto, Sąd Najwyższy nie uznał podstaw do roszczeń z tytułu wynagrodzenia za korzystanie z kapitału, nie zajmując jednocześnie stanowiska w sprawie waloryzacji świadczeń, co pozostawia pewne kwestie otwarte na przyszłość.
Odpowiedzi Sądu Najwyższego w kluczowych kwestiach kredytów frankowych
Sąd Najwyższy w składzie całej Izby Cywilnej podjął uchwałę:
1. W razie uznania, że postanowienie umowy kredytu indeksowanego lub denominowanego odnoszące się do sposobu określania kursu waluty obcej stanowi niedozwolone postanowienie umowne i nie jest wiążące, w obowiązującym stanie prawnym nie można przyjąć, że miejsce tego postanowienia zajmuje inny sposób określenia kursu waluty obcej wynikający z przepisów prawa lub zwyczajów.
2. W razie niemożliwości ustalenia wiążącego strony kursu waluty obcej w umowie kredytu indeksowanego lub denominowanego umowa nie wiąże także w pozostałym zakresie.
3. Jeżeli w wykonaniu umowy kredytu, która nie wiąże z powodu niedozwolonego charakteru jej postanowień, bank wypłacił kredytobiorcy całość lub część kwoty kredytu, a kredytobiorca dokonywał spłat kredytu, powstają samodzielne roszczenia o zwrot nienależnego świadczenia na rzecz każdej ze stron.
4. Jeżeli umowa kredytu nie wiąże z powodu niedozwolonego charakteru jej postanowień, bieg przedawnienia roszczenia banku o zwrot kwot wypłaconych z tytułu kredytu rozpoczyna się co do zasady od dnia następującego po dniu, w którym kredytobiorca zakwestionował względem banku związanie postanowieniami umowy.
5. Jeżeli umowa kredytu nie wiąże z powodu niedozwolonego charakteru jej postanowień, nie ma podstawy prawnej do żądania przez którąkolwiek ze stron odsetek lub innego wynagrodzenia z tytułu korzystania z jej środków pieniężnych w okresie od spełnienia nienależnego świadczenia do chwili popadnięcia w opóźnienie co do zwrotu tego świadczenia.
Na podstawie art. 87 § 1 ustawy o Sądzie Najwyższym uchwała ma moc zasady prawnej.
Uchwała zapadła większością głosów. Zdania odrębne zgłosli sędziowie Sądu Najwyższego: Joanna Misztal-Konecka (pkt 2), Beata Janiszewska (pkt 2, 3), Marcin Krajewski (pkt 2), Dariusz Pawłyszcze (pkt 1-4), Krzysztof Wesołowski (pkt 2) i Kamil Zaradkiewicz (pkt 2).
Jednakże, mimo tych korzystnych rozstrzygnięć, pojawia się cień wątpliwości co do składu orzekającego. Obecność tzw. neo-sędziów, mianowanych przez poprzednią władzę, może stanowić podstawę do podważania legalności uchwały przez banki, co zauważył między innymi minister sprawiedliwości Adam Bodnar. To może potencjalnie wydłużyć proces prawny dla frankowiczów w ich drodze do ostatecznego zwycięstwa.
Dodaj Opinie