Konsument, który pozwał bank o unieważnienie umowy, nie musi czekać do prawomocnego wyroku sądu, by uwolnić się od spłaty kredytu. Jeśli spłacił już bankowi sam kapitał kredytu bez odsetek, może wystąpić z wnioskiem o zabezpieczenie roszczeń, które służy legalnemu wstrzymaniu spłaty miesięcznych rat na czas procesu. Sądy co prawda nie mają obowiązku, by przystawać na wnioski kredytobiorców, ale coraz częściej zdarza się, że uznają ich interes prawny i takowe prośby akceptują. Co warto wiedzieć o zabezpieczeniu roszczeń w sprawie o franki i kiedy wstrzymanie spłaty rat okaże się szczególnie użyteczne?
- Zabezpieczenie roszczeń poprzez wstrzymanie spłaty kredytu pozwala kredytobiorcy uwolnić się od uciążliwości związanych z płaceniem rat kapitałowo-odsetkowych na długo nim w jego sprawie zapadnie prawomocny wyrok
- Zwykle zabezpieczenie roszczeń jest przyznawane przez sąd wtedy, gdy kredytobiorca uprawdopodobni swoje roszczenia, a także wykaże interes prawny w pozwaniu banku
- O zabezpieczenie roszczenia w sprawie frankowej najłatwiej jest w XXVIII Wydziale Cywilnym, którego orzecznictwo jest najbardziej postępowe
- Od 1 lipca br. zmieniają się przepisy dotyczące zażalenia poziomego – skargę banku na decyzję sądu I instancji w zakresie wydanego zabezpieczenia rozpatrywać będzie sąd drugoinstancyjny.
Kredytobiorca może legalnie przestać spłacać swoje raty po pozwaniu banku. Pod jednym warunkiem
Frankowicze wygrywają z bankami na masową skalę – już prawie 99 procent postępowań w sądach II instancji kończy się korzystnie dla konsumentów. Jednak na prawomocny wyrok sądu trzeba zwykle trochę poczekać. Czasem nawet 4 do 5 lat, choć zdarzają się i takie sprawy, które znajdują swój prawomocny finał w 2 lata od zainicjowania sporu.
Kredytobiorca nie musi jednak czekać latami, by sąd w końcu uznał nieważność kwestionowanej umowy i uwolnił go od spłacania wadliwego kredytu. Może złożyć wniosek o zabezpieczenie roszczeń, który jest bezpłatny, jeśli zostanie dołączony do pozwu. W innym przypadku wymaga uiszczenia opłaty w wysokości 100 zł.
Teoretycznie sąd powinien rozpatrzyć taki wniosek bezzwłocznie, nie później niż w tydzień od jego wpłynięcia. W praktyce, przez wzgląd na ogromne obłożenie sądów pozwami o kredyty frankowe, kredytobiorca może poczekać na decyzję w jego sprawie nawet kilka miesięcy. Bankowi przysługuje zażalenie na decyzję sądu – jeśli pozwany skorzysta z przysługującego mu prawa, skarga będzie rozpatrywana przez innego sędziego tego samego wydziału. Ale tylko do końca czerwca.
Od 1 lipca 2023 roku zażalenia na postanowienia o przyznaniu zabezpieczenia będą rozpatrywane przez sądy II instancji. Stanie się więc bardziej prawdopodobne, że zażalenie trafi do sędziego, który nie pozostaje w żadnych relacjach z orzecznikiem wydającym pierwotną decyzję, jak ma to zwykle miejsce w ramach tego samego wydziału. Niewykluczone, że częściej będziemy mieli do czynienia z uchyleniami decyzji zapadłych w I instancji.
Komu przysługuje zabezpieczenie roszczeń w sprawie przeciwko bankowi?
Kto może złożyć wniosek o zabezpieczenie roszczeń? Np. powód w sprawie o kredyt (nie tylko ten frankowy, z tego samego narzędzia korzystają też kredytobiorcy kwestionujący WIBOR w umowach złotowych), który wykaże interes prawny w pozwaniu banku, a także uprawdopodobni swoje roszczenia.
Ważne, by pozew dotyczył kwestionowania ważności umowy – zabezpieczenie roszczenia nie przysługuje bowiem powodowi w sprawach o zapłatę. Przyjmuje się, że prawdopodobieństwo przystania sądu na wniosek powoda rośnie, jeśli powód spłacił pozwanemu nominalną wartość pożyczonej kwoty, tzw. kapitał kredytu.
Zdaniem części prawników frankowych konserwatywne podejście sądów w tym aspekcie jest nieprawidłowe i może kolidować z prawami konsumentów wynikającymi z unijnych dyrektyw. Wg tej grupy ekspertów zabezpieczenie roszczeń powinno być dostępne dla kredytobiorców bez względu na to, czy spłacili już bankowi kapitał, czy jeszcze nie.
Podejście krajowych sądów do zabezpieczenia roszczeń jest niejednolite. W niektórych miastach, jak np. w Warszawie, o uzyskanie zgody sądu na wstrzymanie spłaty kredytu jest stosunkowo łatwo, z kolei w innych, jak np. w Kielcach, jest to niemal niewykonalne. Największe szanse na legalne wstrzymanie spłaty kredytu konsument ma w XXVIII Wydziale Cywilnym, czyli tzw. frankowym.
Niektórzy orzecznicy tego wydziału wychodzą z założenia, że takie roszczenie jest zasadne nawet wówczas, gdy pozwany bank jest w trakcie restrukturyzacji. Takie podejście bardzo nie podoba się bankowcom, którzy zdecydowanie woleliby, aby krajowi orzecznicy kierowali się nie prawami przysługującymi konsumentom, a postanowieniami ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym.
Ta mówi bowiem, że wobec banku w restrukturyzacji nie można wszcząć postępowania zabezpieczającego. Przepis ten jest kontrowersyjny, gdyż – jak zwracają uwagę adwokaci frankowiczów – został najprawdopodobniej źle zaimplementowany z unijnego prawa. Ich zdaniem nie powinien dotyczyć kredytobiorców, których roszczenia nie są skierowane bezpośrednio do majątku banku.
Czy kredytobiorca może przestać spłacać raty bez zgody sądu?
Co może zrobić kredytobiorca, któremu sąd odmówił prawa do zabezpieczenia roszczeń? Może… samowolnie zaprzestać spłaty kredytu, choć musi liczyć się z pewnymi konsekwencjami. Bank w pierwszej kolejności upomni się o zaległą kwotę, stosując tzw. miękką windykację. Następnie może wypowiedzieć kredyt i złożyć przeciwko klientowi pozew o zapłatę. Sprawa ta jednak nie ruszy, póki sąd nie wyda wyroku w sprawie o unieważnienie umowy. Jeśli umowa zostanie uznana za nieważną, to pozew banku o zapłatę straci rację bytu.
Za samowolnym zaprzestaniem spłaty mogą iść dodatkowe przykre konsekwencje: bank najprawdopodobniej zgłosi niepłacącego klienta do BIK, a to na kilka lat zablokuje mu dostęp do wszelkich produktów kredytowych. Osoba, która chce skorzystać w najbliższym czasie z dodatkowego finansowania, powinna więc rozważyć wszelkie za i przeciw, nim zdecyduje się na zaniechanie płatności bez prawomocnego zabezpieczenia roszczeń.
W uzyskaniu zgody sądu na wstrzymanie spłaty kredytu ważna jest oczywiście dobra argumentacja. Tę mają doświadczone i wyspecjalizowane kancelarie frankowe, które posiadają w swoim portfolio korzystne decyzje sędziów wydane w różnych miastach.
Przykładem może być kancelaria Sosnowski Adwokaci i Radcowie Prawni, która działa na terenie całej Polski i ma dużą skuteczność w uzyskiwaniu na rzecz swoich klientów zabezpieczenia roszczeń. Oto przykłady spraw z portfolio tej kancelarii, w których doszło do zabezpieczenia roszczeń klienta:
- sprawa o sygnaturze I C 63/21, w której wyrok został wydany 9 sierpnia 2022 roku przez Sąd Okręgowy w Elblągu. Umowa zawarta z PKO BP została unieważniona przez sąd bez przeprowadzenia rozprawy, a kredytobiorcom przyznano prawomocnie zgodę na zaprzestanie płacenia rat aż do wydania wyroku przez sąd II instancji
- sprawa o sygnaturze XXV C 240/20, zakończona unieważnieniem umowy w dniu 8 kwietnia 2022 roku. Przedmiotem sporu była umowa kredytu frankowego zawarta z Getin Noble Bankiem. Sąd Okręgowy w Warszawie unieważnił kwestionowaną umowę, przyznał też kredytobiorcom zabezpieczenie roszczeń, zatem nie będą musieli spłacać swoich rat w trakcie postępowania w II instancji
- sprawa o sygnaturze I C 614/20, rozpatrywana przez Sąd Okręgowy w Koszalinie. Spór dotyczył umowy zawartej z GE Money Bankiem, którego następcą prawnym jest BPH S.A. 28 lipca 2022 roku sąd zdecydował o nieważności umowy, zasądził też na rzecz powodów kwotę 207.917,66 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie. Powodom w tej sprawie przyznano zabezpieczenie roszczeń w styczniu 2021 roku.
Dodaj Opinie