Dawny Fortis Bank, którego umowy są obecnie obsługiwane przez BNP Paribas, jeszcze kilka lat temu uchodził za wyjątkowo trudnego przeciwnika w sądzie. Kredytobiorcy bali się występować z pozwami przeciwko Fortis Bankowi, ponieważ prawdopodobieństwo przegranej było duże. Winne temu były przede wszystkim nietypowe konstrukcje klauzul przeliczeniowych zawarte we wzorcach umownych Fortis Banku. Sędziowie dość często uznawali te kredyty za zobowiązania o charakterze walutowym. Dziś już wiemy, że niesłusznie, ponieważ podobnie jak klienci innych banków, tak i kredytobiorcy z Fortisu byli narażeni na nieograniczone ryzyko kursowe, potęgowane dodatkowo przez niekorzystne przeliczniki stosowane przez ten podmiot. Obecnie umowę frankową z Fortis Bankiem można unieważnić, pozbywając się tym samym nieprzewidywalnego zobowiązania.
- Kredyty frankowe znajdujące się aktualnie w portfelu BNP Paribas to głównie umowy, które kredytobiorcy zawarli z dawnym Fortis Bankiem oraz z BGŻ S.A.
- W obu przypadkach umowy te różniły się konstrukcją od wzorców proponowanych kredytobiorcom przez wiodące podmioty na rynku
- Przez wiele lat umowy zawierane z Fortis Bankiem uchodziły za nie do podważenia w sądzie z uwagi na teoretyczną możliwość wypłaty i spłaty kredytu w CHF
- Dziś wiadomo już, że konstrukcje stosowane przez Fortis były tak samo wadliwe jak te w innych podmiotach. To m.in. właśnie dzięki temu dziś te umowy upadają w sądach.
Kredyt frankowy w Fortis Banku – czy można go unieważnić?
Podobnie jak i inne umowy frankowe, tak i te, których autorem był Fortis Bank, można unieważnić w sądach. Świadczą o tym już wydane wyroki, które omówimy sobie w dalszej części artykułu. Dlaczego frankowicze mieli problemy, by dowieść abuzywności umów zawartych w przeszłości z Fortis Bankiem (dziś BNP Paribas)? Ponieważ bank, przynajmniej w teorii, udostępniał klientowi możliwość spłaty i wypłaty kredytu w CHF. Właśnie dlatego sędziowie błędnie identyfikowali te kredyty jako walutowe, co prowadziło do oddalenia powództwa i utrzymania umowy w mocy.
To jednak przeszłość. Dziś sędziowie mają znacznie większe doświadczenie w sprawach o franki niż jeszcze kilka lat temu. Krajowe orzecznictwo jest też wspierane przez wyroki TSUE i uchwały Sądu Najwyższego. Zasługą tych pierwszych jest to, że sędziowie wiedzą już, że gdy w umowie znajdują się klauzule abuzywne, nie można jej utrzymywać w mocy wbrew woli konsumenta, np. poprzez wypełnienie luki po niedozwolonym zapisie przepisem o charakterze dyspozytywnym czy średnim kursem NBP. Z kolei uchwały SN, w tym ta z 28 kwietnia 2022 roku, dały kredytobiorcom podstawy do kwestionowania umów w oparciu o krajowe prawo. To ważne zwłaszcza dla przedsiębiorców, którzy nie mogą powoływać się na klauzule abuzywne w umowie, bo przed nimi chronieni są tylko konsumenci.
Umowy z Fortis Bankiem mogą być więc podważane z wielu powodów:
- znajdowały się w nich klauzule niezgodne z unijną dyrektywą 93/13/EWG
- postanowienia umowne nie były indywidualnie uzgadniane z klientami
- w rażący sposób naruszały interesy konsumentów
- były sprzeczne z dobrymi obyczajami i zasadami współżycia społecznego
- naruszały art. 69 ustawy Prawo Bankowe poprzez brak jednoznacznego wskazania kwoty kredytu wyrażonej w złotówkach
- nierównomiernie rozkładały ryzyko pomiędzy strony umowy.
W kontekście umów frankowych, które podpisywał z konsumentami Fortis Bank, warto zwrócić uwagę szczególnie na tę ostatnią kwestię. Bank zastrzegał w umowie, że uruchomienie kredytu nastąpi jednorazowo w wysokości „nie większej niż”, tym samym zabezpieczając się przed wahaniami na rynku walutowym. Na tę samą uprzejmość ze strony banku, czyli dolne widełki wypłaty kapitału, nie mógł liczyć sam kredytobiorca. Przedsiębiorca, jakim jest bank, ujął więc w umowie ochronę własnego interesu, mimo iż występował w niej jako strona silniejsza, jednocześnie obarczając całym ryzykiem kursowym klienta, będącego w tej relacji stroną słabszą.
Fortis Bank przegrywa w sądach – przykłady wyroków
Jak zostało wcześniej wspomniane, Fortis Bank ma na swoim koncie wiele przegranych z kredytobiorcami i należy się spodziewać, że po zmianie linii orzeczniczej konsumenci coraz chętniej będą formułować pozwy przeciwko temu podmiotowi. Oto przykłady wyroków, które już zapadły przeciwko BNP Paribas (dawniej Fortis Bank).
Prawomocne unieważnienie kredytu frankowego Fortis Bank – SA w Lublinie
Dnia 18 listopada 2021 roku Sąd Apelacyjny w Lublinie wydał ważny dla kredytobiorców frankowych wyrok przeciwko BNP Paribas (dawny Fortis Bank). Sprawa tocząca się pod sygnaturą I ACa 123/21 była wynikiem apelacji BNP Paribas od niekorzystnego dla banku wyroku Sądu Okręgowego, który wydany został 29 października 2020 roku. Apelacja banku została jednak oddalona, wynikiem czego umowa kredytowa zakwestionowana przez kredytobiorcę została wyeliminowana z obrotu prawnego.
Dlaczego ten wyrok zasługuje na uwagę? Przede wszystkim ze względu na osobę powoda, który nie był typowym konsumentem, a pracownikiem banku, i to nie szeregowym, a zajmującym wysokie stanowiska. Powód w sprawie przez pewien czas był nawet dyrektorem oddziału u poprzednika BNP Paribas. Nietrudno więc wyobrazić sobie, że pełnomocnicy pozwanego dokładali starań, aby wykazać, że powód nie może być w tym przypadku traktowany jak zwykły konsument, ponieważ dysponował ponadprzeciętną wiedzą z zakresu bankowości. Strategia ta jednak nie przyniosła bankowi sukcesu, i to nawet mimo tego, że powód był przesłuchiwany aż trzykrotnie. Sąd zidentyfikował w kwestionowanej umowie bezwzględne przyczyny jej nieważności, w tym m.in. brak precyzyjnego wskazania kwoty udzielonego kredytu. Umowa została uznana za nieważną, a pozwany BNP Paribas musi pokryć koszty zastępstwa procesowego.
Sprawa w II instancji trwała tylko 9 miesięcy. Kredytobiorcę reprezentowała Kancelaria Sosnowski Adwokaci i Radcowie Prawni.
Unieważnienie kredytu we frankach BNP Paribas (Fortis Bank) – Warszawa
Dnia 20 stycznia 2023 roku w warszawskim Wydziale Frankowym zapadła decyzja w sprawie o sygnaturze XXVIII C 19464/21. Dotyczyła ona umowy zawartej przez kredytobiorców w 2007 roku z Fortis Bankiem, którego następcą prawnym (i pozwanym w sprawie) jest BNP Paribas. Sędzia Sądu Okręgowego w Warszawie ustalił nieważność umowy i zasądził od banku na rzecz powodów zwrot środków w kwotach 346 277, 60 zł i 57 712, 73 CHF oraz zobowiązał pozwanego do zwrotu kosztów postępowania.
Umowa zawarta przez kredytobiorców z bankiem dotyczyła kredytu budowlano-hipotecznego denominowanego kursem CHF. Sąd unieważnił umowę, ponieważ uznał, że bank naruszył zasadę dobrych obyczajów. Ponadto kwota wypłacona klientowi nie pokrywała się z kwotą udzielonego kredytu. Sprawa została skierowana do sądu w grudniu 2021 roku, całe postępowanie trwało więc niewiele ponad 12 miesięcy. W niniejszej sprawie odbyło się tylko jedno posiedzenie sądu.
Kredytobiorców w tej sprawie reprezentowali adw. Jacek Sosnowski i r.pr. Małgorzata Wilczek – Kancelaria Sosnowski Adwokaci i Radcowie Prawni.
Dodaj Opinie